Lumen en lux: het verschil
- Lumen (lm) = de totale lichtopbrengst van een lamp.
- Lux (lx) = de verlichtingssterkte op een oppervlak, oftewel lumen per m².
De vraag “hoeveel lumen per m² in de werkplaats?” gaat dus in feite over de benodigde lux-waarden volgens norm en praktijk.
Richtwaarden voor werkplaatsverlichting
De NEN-EN 12464-1 geeft per activiteit de aanbevolen verlichtingssterkte. Dit geldt niet alleen voor werkplaatsen, maar ook voor bedrijfshal verlichting en bedrijfspand verlichting.
- De NEN-EN 12464-1 geeft richtwaarden in lux (lumen per m²). In de praktijk hanteren wij bij metingen de volgende niveaus:
- Opslag en magazijn: minimaal 100 lux, bij intensiever gebruik rond de 200 lux.
- Algemene werkplaats: meestal tussen de 300 en 500 lux, voldoende voor de meeste werkzaamheden.
- Werken aan machines: ongeveer 500 lux, zodat medewerkers veilig en nauwkeurig kunnen werken.
- Fijn montagewerk of precisiewerk: rond de 750 lux, omdat kleine onderdelen en details meer licht vragen.
- Inspectie en kwaliteitscontrole: 1000 tot 1500 lux, afhankelijk van de taak, omdat kleur- en detailwaarneming hier cruciaal is.
- Lassen en vergelijkbare werkzaamheden: ongeveer 300 lux in de omgeving, met taakgericht extra licht waar nodig.
In bedrijfshallen waar zowel opslag als productie plaatsvindt, kiezen wij altijd de waarde die past bij de kritischste taak.
LED-verlichting in werkplaats en bedrijfshal
Steeds meer organisaties stappen over op LED verlichting voor bedrijfshallen en werkplaatsen. LED heeft duidelijke voordelen:
- hoge energie-efficiëntie,
- lange levensduur,
- betere lichtspreiding.
Toch zien we in onze metingen dat ook bij led bedrijfshalverlichting regelmatig problemen ontstaan, bijvoorbeeld doordat armaturen verkeerd geplaatst zijn of doordat er te weinig lichtpunten worden gebruikt. Het resultaat: wel LED, maar onvoldoende lux op het werkvlak.
Meer dan alleen lux
Bij onze onderzoeken naar bedrijfshal verlichting en werkplaatsverlichting kijken we niet alleen naar de lux-waarde. Andere factoren zijn minstens zo belangrijk:
- Uniformiteit: gelijkmatige verdeling van het licht (U₀ ≥ 0,6 in het taakgebied).
- Verblinding (UGR): maximaal 22 om hinder te voorkomen.
- Kleurweergave (CRI): minimaal Ra ≥ 80, bij inspecties Ra ≥ 90.
- Kleurtemperatuur: neutraal wit (4000–5000 K) geeft prettig en contrastrijk licht.
Voorbeeldberekening: hoeveel LED-lampen in de bedrijfshal?
Met een eenvoudige berekening schatten wij in hoeveel lichtbronnen nodig zijn.
Benodigde lumen = (doellux × vloeroppervlak) ÷ (UF × MF)
- UF (utilization factor): hoeveel licht op de werkvloer terechtkomt.
- MF (maintenance factor): verlies door vervuiling en veroudering.
Praktijkvoorbeeld
Een werkplaats of bedrijfshal van 200 m² moet 500 lux halen. Met UF = 0,60 en MF = 0,80:
500 × 200 ÷ (0,60 × 0,80) = 208.000 lumen.
Gebruik je armaturen van 20.000 lumen, dan heb je 10 à 11 stuks nodig. In de praktijk meten wij na oplevering of de installatie dit werkelijk haalt.
Onze ervaring in de praktijk
Bij lichtmetingen in bedrijfshallen en werkplaatsen zien we regelmatig:
- dat de algemene verlichting op orde is, maar dat taakverlichting ontbreekt,
- dat stof en vervuiling de lux-waarde snel verlagen,
- dat bij LED lampen in bedrijfshallen de armaturen vaak te ver uit elkaar hangen,
- dat magazijnzones achterblijven met slechts 100 lux waar 200 lux gewenst is.
Door onafhankelijk te meten brengen wij dit objectief in kaart. Bij onze lichtmetingen houden wij altijd de normmethode aan: meten op werkvlakhoogte (meestal 0,85 meter voor werkplaatsen). Zo ontstaat een betrouwbaar beeld van de werkelijke verlichtingssterkte waar medewerkers daadwerkelijk werken.
Conclusie
De benodigde hoeveelheid lumen per m² in een werkplaats of bedrijfshal varieert van 100 lux bij opslag tot 1500 lux bij inspectie. De norm EN 12464-1 geeft hiervoor duidelijke richtwaarden.
Of je nu kiest voor traditionele verlichting of voor LED verlichting in een bedrijfspand, belangrijk is dat de installatie niet alleen voldoende lux levert, maar ook uniform en comfortabel is.
Hulp nodig bij lichtmetingen?
Wij voeren onafhankelijke lichtmetingen uit in werkplaatsen, bedrijfshallen en bedrijfspanden. Zo weet je zeker dat jouw bedrijfshal verlichting of LED bedrijfshalverlichting voldoet aan de norm en aan de eisen uit het bestek.
